Β.: Στην «Αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα», η Αλκη Ζέη περιγράφει ένα ραντεβού της Ελένης, της κεντρικής ηρωίδας με τον Ζαν Πολ, έναν καλλιτέχνη στη Ρώμη. Εχουν πάει στην Καπέλα Σιστίνα στο Βατικανό, και ο Ζαν Πολ της μιλάει ώρες για τον Μιχαήλ Αγγελο. Αργότερα, κάνουν βόλτα σούρουπο, σε μια φτωχική γειτονιά. Το βλέμμα της στέκεται σε ένα μικρό μπαλκονάκι με μπουκαμβίλιες και ένα ζευγάρι αρβύλες ακουμπισμένες δίπλα σε μια ταβανόσκουπα. «Αριστούργημα!» αναφωνεί η Ελένη, κι εκείνη τη στιγμή συνειδητοποιεί τη διαφορά τους. Αυτή αναζητά την ομορφιά στα πιο ταπεινά, καθημερινά πράγματα, ενώ εκείνος στα σπάνια και τα «εντυπωσιακά». Από την πρώτη φορά που διάβασα το βιβλίο, αυτή η σκηνή με ακολουθεί, με καθορίζει. Στις σχέσεις μου, στην αισθητική μου, στις γεύσεις μου, στην αντίληψή μου για τον κόσμο.
Με αυτή την αφετηρία, όταν αποφασίσαμε να συνδέσουμε τη γιορτή των ερωτευμένων με τη νέα μας στήλη για τυρόπιτες, δεν μπορούσα να μη γράψω για τον Βόσπορο, και να φανταστώ ένα ιδανικό πρώτο ραντεβού. Θα μπορούσε να είναι μια σκηνή ταινίας, θα μπορούσε να είναι και πραγματικότητα. Κόντρα σε όλα τα «εξωτικά», τα «σπέσιαλ», τα «μοναδικά», που προτείνονται κατά καιρούς ως μέρη για έξοδο την «Ημέρα των ερωτευμένων», εγώ θα πήγαινα στο αγαπημένο μου μπουγατσάδικο της Καισαριανής.
Ο Βόσπορος δεν είναι μαγαζί που πας για να μιλήσεις για «πρότζεκτ», να εντυπωσιάσεις, να ποστάρεις στα σόσιαλ και να μαζέψεις καρδούλες. Αυτό εμένα με χαλαρώνει. Είναι το μέρος που θα σε οδηγήσει στο να αρχίσεις να λες ντροπιαστικές ιστορίες για την εφηβεία σου, να μιλήσεις για αντιφάσεις, ένοχες απολαύσεις, για αυτά που σε τρομάζουν πραγματικά, να αφαιρέσεις από την αφήγησή σου όλα τα «φίλτρα» ωραιοποίησης που επιβάλλει η εποχή μας.
Θα τρώγαμε μπουγάτσα με τυρί που είναι η αγαπημένη μου, γιατί στην αναλογία τυρί-φύλλο κερδίζει το τυρί (έτσι πρέπει), και καπάκι γραβιερόπιτα, γλυκιά και απολαυστική. Θα μπορούσα να βάλω και μέλι, να την κάνω επιδόρπιο, και να μου θυμίσει τα Χανιά μου.
Σίγουρα θα τρώγαμε από δύο ο καθένας, γιατί όσο καψούρα και να έχεις, μερικά πράγματα δεν τα μοιράζεσαι εύκολα! Θα πασαλειβόμασταν με τα φύλλα και τα τυριά, και από την αρχή του, το ραντεβού δεν θα είχε τίποτα «στημένο», τίποτα «ορθό». Θα πίναμε καφέ και θα χαζεύαμε τους πελάτες. Ανθρωποι της γειτονιάς, συνταξιούχοι που κάθονται σε ησυχία παρόλη την κίνηση που έχει απ’ έξω, φοιτητές βιαστικοί τσιμπάνε κάτι πριν από το μάθημα, ταξιτζήδες, εργαζόμενοι που γυρνάνε από το γραφείο πεινασμένοι και θέλουν κάτι έτοιμο, γιατί δεν έχουν προλάβει να μαγειρέψουν. Tα προϊόντα στον Βόσπορο, οι τυρόπιτες, τα πεϊνιρλί, οι κιμαδόπιτες, είναι «μπαμπάτσικα», κάνουν και για πλήρες γεύμα. Θα φτιάχναμε ιστορίες, παρατηρώντας τους ανθρώπους που μπαίνουν στο μαγαζί. Ποιοι είναι; Από που έρχονται; Πού πάνε; Τι έχουν στο μυαλό τους;
Μετά, θα βγαίναμε βόλτα στην Καισαριανή. Μια περιοχή που δεν έχει ακόμα γεμίσει τουρίστες, δεν έχει κατακλυστεί από σοκολάτες Ντουμπάι και κρουασάν φιστίκι, δεν είναι τα πάντα πανάκριβα, ινσταγκραμικά και λίγο «ίδια». Οι προσφυγικές πολυκατοικίες με τα σημάδια από τις σφαίρες, τα μπαλκονάκια με τα γεράνια, οι αυλές με τα παιδικά ποδήλατα και τις ξεφούσκωτες μπάλες ποδοσφαίρου, οι λεμονιές φορτωμένες λεμόνια να μοσχομυρίζουν, τραπέζια που φιλοξενούν παρτίδες σκάκι ή τάβλι όταν έχει λιακάδα. Παλιές ταβέρνες, κάποτε καταφύγια για τους φοιτητές στη χούντα, το «Χάραμα» του Τσιτσάνη, κάποτε καταφύγιο κι αυτό, με άλλο τρόπο… μια περιοχή ποτισμένη με Ιστορία. Θα φτάναμε μέχρι το πάρκο Σκοπευτηρίου, θα αράζαμε σε ένα πεζούλι και θα πίναμε μπίρες από το περίπτερο.
Δεν είναι ανάγκη να ξοδέψεις πολλά λεφτά, ούτε είναι ανάγκη να μιλάς για «εύκολα» πράγματα σε ένα ραντεβού, για να περάσεις ωραία. Αρκούν μερικές καλές τυρόπιτες, όρεξη για περπάτημα κι ένας άνθρωπος, που όταν θα σιγοτραγουδάτε τους αριστουργηματικούς στίχους του Μάνου Ελευθερίου να νιώθετε τα ίδια πράγματα:
«Και στ’ ανοιχτά του κόσμου τα καμιόνια
θα ξεφορτώνουν στην Καισαριανή
Πώς έγινε με τούτο τον αιώνα
και γύρισε καπάκι η ζωή
Πώς το ’φεραν η μοίρα και τα χρόνια
να μην ακούσεις έναν ποιητή».
Αυτό ναι, είναι βάλσαμο!
Γ.Β.: Παλιό φλερτ, ίσως από τα πρώτα, εκεί στις πρώτες ημέρες της αεργίας, τρία τέσσερα χρόνια πίσω, εκεί που κάπως η γαστρομοναξιά της καθημερινότητας βρήκε το φάρμακό της. Είναι η τυρόπιτα λόγος ύπαρξης; Είναι η τυρόπιτα το χάπι της μοναξιάς; Κατά μια προσωπική έννοια, ναι είναι. Ο τρόπος βέβαια που προσεγγίζεις τη μοναχικότητα διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο, για άλλους ευχή, για άλλους κατάρα, για άλλους σιωπή, για άλλους κραυγή…
Η τυρόπιτα είναι κάτι παραπάνω από φαγητό, είναι στόχος, είναι αφορμή, είναι επιβράβευση. Ισως, τολμώ να πω, είναι και έρωτας. Σίγουρα πάντως είναι φλερτ, κάθε δαγκωνιά είναι φιλί, είναι ένα χάδι στην ψυχή. Το σημαντικό στην τυρόπιτα είναι η διαδρομή μέχρι να φτάσεις σε αυτήν, η λαχτάρα, η προσμονή της συνάντησης. Αγωνία, μύτη σε εγρήγορση να πιάσει το σωστό βούτυρο, γλώσσα έτοιμη να χαϊδέψει το πυκνό ζεστό τυρί, η διαδρομή προς τον έρωτα έχει πάντα ένταση και πάθος.
Υπάρχουν πολλές, όλες σοφές, κατά την ταπεινή μου γνώμη, όλες έχουν να προσφέρουν λίγη ηδονή, άλλοτε βιαστικά, άλλοτε αργά, απολαυστικά, άλλοτε φθηνά και πρόχειρα και άλλοτε με σεβασμό και ιστορία. Η τυρόπιτα είναι μια αγκαλιά. Τη συναντάς παντού, νέα, γέρικη, μοντέρνα, σλατίνα, κλασική, σε κάθε σταθμό, σε κάθε ταξίδι, σε κάθε γειτονιά, είναι μια λεπτομέρεια πολιτισμού, είναι μια λεπτομέρεια στο παζλ του έρωτα της ζωής. Κάθε πόλη έχει μια μεγάλη πλατεία, μια εντυπωσιακή εκκλησιά, το δημαρχείο, ένα μουσείο… Και σίγουρα πάντα έχει μια γνωστή τυρόπιτα. Και δυο, ίσως και τρεις. Η τυρόπιτα πάντα συμπεριλαμβάνεται στην ιστορία της πόλης.
Σε μια τυρόπιτα πότε δεν ρωτάς την ηλικία της. Αστο, θα σ’ το πει εκείνη όταν έρθει η ώρα. Θα το καταλάβεις, θα φανεί η εμπειρία της, θα φανεί το παρελθόν της. Μην την πιέσεις να μάθεις για αυτήν, άστην, στοχάσου, αφουγκράσου, νιώσε την περιοχή που ζει και γεννήθηκε, θα σ’ τα πει όλα.
Εδώ στην Καισαριανή το τυροπιτάδικο αυτό είναι σαν τις πολυκατοικίες. Ο τυρόπιτές του μοιάζουν με τα κτίρια, ίσως με κάποια κτίρια, ίσως με τις μοντέρνες κτιριακές τούρτες που φωνάζουν εξέλιξη. Γίνανε παράλληλα, ακολουθήσανε τον ίδιο αρχιτεκτονικό δρόμο, αλλά στην ουσία έχουν διαφορετικό θεωρητικό υπόβαθρο. Εδώ οι τυρόπιτες ακολουθούν μαστόρικη ιστορία, όχι αρχιτεκτονικές οδηγίες των 90s.
Οι τυρόπιτες κανονικά δεν θα έπρεπε να μεταφέρονται, οι τυρόπιτες θα πρέπει να τρώγονται εκεί που πουλιούνται. Είναι ένας συνδυασμός σωστής θερμοκρασίας και γενικής αισθητικής της περιοχής. Στον Βόσπορο δεν θα εντυπωσιαστείς από τη συνθήκη. Ζεστή, ναι. Οι άνθρωποι ποικίλλουν. Βιαστικοί, δεν ομαδοποιούνται, αλλά έχουν απαιτήσεις. Γνωρίζουν πού πηγαίνουν, σαν να έρχονται από μακριά, σταματάνε με το αυτοκίνητο (βολεύει). Ισως σαν να είναι απόμακροι, συναλλάσσονται επαγγελματικά, τυπικά, ίσως λίγο παγωμένα. Η περιοχή κάπως δεν θυμίζει Καισαριανή. Σαν αφημένα μουσεία, τα προσφυγικά κίτρινα κτίρια τριγύρω θυμίζουν κάτι, δεν ξέρω τι. Το σίγουρο είναι ότι δεν υπάρχουν πολλοί μετανάστες στην περιοχή. Ισως δεν τα βρήκαν με τους πρόσφυγες, ίσως δεν ακούν Τσιτσάνη, ίσως δεν υπάρχουν καλές συγκοινωνίες. Αράπ χαβάς… Γιαβάς γιαβάς… Μου το ’χες πει με φιλιά… Σαν σε κρατούσα αγκαλιά…
Εχει όμορφο σαλόνι όμως το μαγαζί. Μου αρέσει η τζαμαρία που σε κρατάει ζεστό και σε αφήνει να παρατηρείς όσα λίγα συμβαίνουν στην γειτονιά. Γιατί οι νέοι δεν πηγαίνουν να δουλέψουν με τα laptop τους στα μπουγατσάδικα όπως συνηθίζουν να κάνουν σε άλλα καφέ; Ωραία είναι, να το σκεφτούν! Γιατί τα μπουγατσάδικα δεν φτιάχνουν flat white με γάλα βρόμης και matcha latte, ας το σκεφτούν, ίσως να έχει ενδιαφέρον. Να πας και πρωί για ζεστή μπουγάτσα με τυρί, να πας και μεσημέρι όμως για πεϊνιρλί. Εγώ πάντα διαλέγω την απλή τυρόπιτα, εκεί αριστερά, στη γωνία.
Σε αυτές τις δύσκολες μέρες του εφήμερου έρωτα, εύχομαι όλοι οι άνθρωποι να μπορέσουν να ακούσουν ένα πρωινό «Αγάπη μου, καλημέρα, σου έχω πάρει ζεστή τυρόπιτα»!
Info: Βόσπορος, Λεωφόρος Εθνικής Αντιστάσεως 20, Καισαριανή, Τ/210-70.10.155
Πηγή: Γαστρονόμος
