Κουίνσι Τζόουνς, ο θρύλος της παγκόσμιας μουσικής βιομηχανίας, «έφυγε» το βράδυ της Κυριακής (3/11), αφήνοντας πίσω του μια μουσική παρακαταθήκη γεμάτη εμβληματικές συνεργασίες που όρισαν τον 20ο αιώνα. Ανάμεσα σε αυτές και οι μουσικές του συναντήσεις με τους δικούς μας θρύλους, Μάνο Χατζιδάκι και Νάνα Μούσχουρη.
Αν ο Κουίνσι Τζόουνς δεν είχε συναντηθεί δημιουργικά με τον Μάνο Χατζιδάκι, το αριστουργηματικό άλμπουμ της ελληνικής δισκογραφίας «Χαμόγελο της Τζοκόντας» (1965) δεν θα είχε ντύσει μουσικά στιγμές και μνήμες.
Το εμβληματικό έργο του Μάνου Χατζιδάκι που αναδεικνύει τη λυρικότητα του σχεδόν όσο κανένα άλλο, ηχογραφήθηκε τον Απρίλιο του 1965 στη Νέα Υόρκη.
«Το χαμόγελο της Τζοκόντας», σε διεύθυνση παραγωγής του σπουδαίου παραγωγού Κουίνσι Τζόουνς είχε ως έμπνευση και αφετηρία τον κορυφαίο εκπρόσωπο του ιταλικού Μπαρόκ, τον Αντόνιο Βιβάλντι και κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στην Αμερική με δώδεκα τραγούδια.
Η ελληνική έκδοση ωστόσο είχε διαφορετικό εξώφυλλο και δύο μουσικά κομμάτια μείον. Τα «Οι αθλητές» («Τhe athletes») και «Ο στρατιώτης» («The soldat») δεν εκδόθηκαν επίσημα στην Ελλάδα -κάτι που δεν κόστισε ιδιαίτερα στη φήμη του άλμπουμ.
Το γεμάτο ηχοχρώματα «Το χαμόγελο της Τζοκόντας» σε παραγωγή Κουίνσι Τζόουνς είναι είναι ένα από τα δημοφιλέστερα άλμπουμ του Μάνου Χατζιδάκι, ένα από τους πλέον κλασικά άλμπουμ της ελληνικής μουσικής πολιτιστικής παρακαταθήκης του 20ου αιώνα.
Ο Κουίνσι Τζόουνς και ένα χαμόγελο πέντε εκατομμυρίων
«Σε μια παρέλαση στη Νέα Υόρκη, με μουσικές, με χρώματα και με πλημμυρισμένη από κόσμο την 5η Λεωφόρο, βρισκόμουν μια Κυριακή απόγευμα το φθινόπωρο του 1963 όταν συνάντησα μια γυναικούλα να περπατάει μοναχή με μιαν απελπισμένη αδιαφορία για ότι συνέβαινε γύρω της χωρίς κανείς να την προσέχει, χωρίς κανέναν να προσέχει, μόνη, έρημη μες στο άγνωστο πλήθος, που την σκουντούσε, την προσπερνούσε ανυποψίαστο, εχθρικό, αφήνοντας την να πνιγεί μες στη βαθιά πλημμύρα της λεωφόρου, μέσα στη θάλασσα που ακολουθούσε, μέσα στ’ αγέρι που άρχισε να φυσά» έγραψε ο Μάνος Χατζιδάκις για το έργο στο εσωτερικό σημείωμα που συνόδευε την ελληνική έκδοση.
«Έμεινα στυλωμένος, ο μόνος που την πρόσεξε, κι έκαμα να την πάρω από πίσω, να την ακολουθήσω και πλησιάζοντάς την να της μιλήσω, χωρίς να ξέρω τι να της πω, μα ίσαμε ν’ αποφασίσω, την έχασα από τα μάτια μου. Έτρεξα λίγο μπρος, ανασηκώθηκα στα πόδια μου για να την ξεχωρίσω, μα η μεγάλη μαύρη θάλασσα του κόσμου την είχε καταπιεί. Μέσα μου κάτι σκίρτησε οδυνηρά.»
Χωρίς να καταλάβω, είχα σταθεί έξω από το βιβλιοπωλείο του Ριτζιόλλι και στη βιτρίνα του, απέναντί μου ακριβώς, βρισκόταν ένα βιβλίο για τον Ντα Βίντσι με την Τζοκόντα στο εξώφυλλο του να μου χαμογελά απίθανα αινιγματική, αυτόματα μεγεθυμένη, όσο η γυναίκα που χάθηκε στο δρόμο. Δεν ξέρω γιατί όλ’ αυτά μπερδεύτηκαν περίεργα μέσα μου, μαζί μ’ ένα εξαίσιο θέμα του Βιβάλντι που είχα ακούσει πριν από λίγες μέρες και που εξακολουθούσε να επανέρχεται τυραννικά στη μνήμη μου.»
Τα δέκα αυτά τραγούδια γράφτηκαν μ’ ένα συγκερασμό απελπισίας και αναμνήσεων. Το θέμα είναι η γυναίκα έρημη μες στην μεγάλη πόλη. Το κάθε τραγούδι είναι κι ένας μονόλογός της, κι όλα μαζί συνθέτουν την ιστορία της. Μια ιστορία σύγχρονη και παλιά μαζί».
Το κοινό χαμόγελο των Τζόουνς και Χατζιδάκι, αυτό το έργο-ορόσημο της μεταπολεμικής μουσικότητας του σπουδαίου Έλληνα, έχει πουλήσει πάνω από 5 εκατομμύρια αντίτυπα παγκοσμίως.
Όταν ο Κουίνσι Τζόουνς έλεγε τη Νάνα Μούσχουρη «Nanaki»
H Nάνα Μούσχουρη στο στούντιο για τον τζαζ δίσκο της, στο Background διακρίνεται ο παραγωγός του δίσκου, ο σπουδαίος Κουίνσι Τζόουνς
H ελληνίδα ντίβα της μουσικής σκηνής, ο θρύλος με το όνομα Νάνα Μούσχουρη, συναντήθηκε με τον Κουίνσι Τζόουνς στον δίσκο «Nana Mouskouri in New York».
Ένας θρυλικός δίσκος σε τζαζ μονοπάτια, το άλμπουμ που ηχογραφήθηκε το 1962 στα 42 Street & Broadway Studios της Νέας Υόρκης σηματοδότησε και τη διεθνή και αποθεωτική καριέρα της Νάνας Μούσχουρη. Άλλωστε όταν κυκλοφόρησε αρχικά έφερε τον τίτλο «The Girl from Greece Sings».
Γράφει η Μούσχουρη στο ένθετο σημείωμά του άλμπουμ:
«Τις τρεις πρώτες εβδομάδες τριγύριζα στη Νέα Υόρκη όλη την ημέρα για να γνωρίσω την πόλη, τους ανθρώπους της και τη νυχτερινή ζωή του Χάρλεμ, με τους αγαπημένους μου τραγουδιστές και μουσικούς: Ella Fitzgerald, Sarah Vaughan, Dinah Washington, Duke Ellington, Louis Armstrong, Miles Davis, Lena Horn και άλλους. Όταν ρωτούσα τον Quincy πότε θα τραγουδήσω, μου απαντούσε: «Take it easy, baby, you are in the Βig Αpple, have fun and learn» (Χαλάρωσε μωρό μου, είσαι στο Μεγάλο Μήλο, διασκέδασε και μάθε)».
«Οι μέρες που πέρασα στο studio ήταν αφάνταστα δημιουργικές. Δεν καταλάβαινε πως περνούσε ο χρόνος, τραγουδούσα 12 ώρες και αφού τρώγαμε ένα χαμπουργκερ πήγαινα να κοιμηθώ για να ξεκουράσω τη φωνή μου. Ο Quincy διόρθωνε την προφορά μου με μεγάλη προσοχή. Μόνο όταν τραγουδάς σωστά τη γλώσσα, βγαίνει η αληθινή συγκίνηση, μου έλεγε. Τραγουδούσα ακούραστα , όσο ακούραστα διηύθυνε και ο Quincy μέχρι που τελειώσαμε ένα πρωινό στις πέντε» είχε πει σε συνέντευξη της η Μούσχουρη.
«Αργότερα , περπατώντας στο έρημο Broadway οι δύο μας με μπέργκερ στο χέρι, μου είπε: Aν υπάρχει κάποια αμφιβολία θα έρθω να το διορθώσουμε στο Παρίσι. Μετά από περίπου ένα μήνα ήρθε στο Παρίσι για ακρόαση. Μπήκαμε στούντιο για κάποιες μικρές αλλαγές.Ήταν κατενθουσιασμένος σε σημείο που επηρέασε όλο τον κόσμο. Σπάνια έβλεπες έναν παραγωγό να δείχνει τόση χαρά από ικανοποίηση» είχε αφηγηθεί.
Ο Κουίνσι Τζόουνς την έλεγε «Nanaki».
Από τη συνεργασία προέκυψαν δώδεκα τραγούδια -όλα σπουδαία. Ανάμεσα τους τα «No moon at all», «Love me or leave me» και «What now my love».
