Ανεπιτήδευτες, προσιτές και νόστιμες -ένας από τους λόγους που αγαπάμε τις κλασικές ταβέρνες είναι γιατί, συνήθως, ξέρεις τι να περιμένεις από αυτές. Δεν χρειάζεται πολλή σκέψη και μελέτη για να αποφασίσει η παρέα στα γρήγορα τι θα πάρει, το τραπέζι να γεμίσει με το κλασικό τρίπτυχο παϊδάκια-τηγανητές πατάτες-τζατζίκι και όλοι μαζί να αρχίσουμε να μασουλάμε ευχαριστημένοι. Υπάρχουν όμως και εκείνες οι ταβέρνες που κάνουν αυτό το κάτι παραπάνω: ιδιαίτερες, πιο ασυνήθιστες λιχουδιές που από μόνες τους αποτελούν λόγο να τις επισκεφθεί κανείς. Σε αυτές τις μερακλίδικες ταβέρνες, στην Αθήνα και τα πέριξ, επιστρέφουμε ξανά και ξανά για φαγητό που δεν το βρίσκεις παντού: από προβατίνα κοκκινιστή με χρυσοτηγανισμένες πατάτες και σπιτικά λουκάνικα μέχρι γαρδουμπάκια, κοντοσούβλια, κοκορέτσια και όχι μόνο!
Τσομπανάκος: για προβατίνα, κεμπάπ και «φρούτα του δάσους»
Το χάος του Τσομπανάκου, με τις αντίκες και τα αναμνηστικά που καλύπτουν κάθε σημείο και κάθε τοίχο, εκπέμπει ζεστασιά. Ανάμεσα σε όλα τα παλιά πράγματα, το πιο ξεχωριστό είναι ένα πανόραμα της Σμύρνης. Όταν ο παππούς Θεόφιλος Κανονιέρης έφυγε ξεριζωμένος από την Μικρά Ασία, 16 χρονών παιδί, το πήρε μαζί του ως μοναδικό ενθύμιο. Αφού έφτασε στην Αθήνα, τον πρώτο καιρό έβοσκε πρόβατα, εξ ου και το παρατσούκλι Τσομπανάκος. Έπειτα, σε ένα στενό της Καισαριανής άνοιξε το 1954 κουτούκι με μόλις οχτώ τραπέζια. Εκεί βρίσκεται και ακόμα η ταβέρνα που πέρασε πρώτα στον γιό του, Κυριάκο και, τώρα πλέον, στον Θεόφιλο τον νεότερο. Το τζουκ μποξ στη γωνία λειτουργεί ακόμα. Οι θαμώνες σηκώνονται καμιά φορά να διαλέξουν τραγούδι. Στην κουζίνα ο Θεόφιλος μαγειρεύει μια μείξη μικρασιάτικης και ελληνικής κουζίνας με τις συνταγές που του παρέδωσαν ο πατέρας του και η Πολίτισσα μαμά του: λαχανοντολμάδες, μανιτάρια με πλιγούρι, σαλιγκάρια στιφάδο, ντολμαδάκια, προβατίνα κοκκινιστή με μακαρόνια, καμιά φορά πίτες ψημένες στη στόφα, πολίτικες σαλάτες με καυτερές πιπερίτσες και έμπειρο κεμπάπ. Το σουξέ πάντως είναι τα παϊδάκια -οι σερβιτόροι τα αποκαλούν «φρούτα του δάσους»- που έρχονται λεπτοκομμένα και τρυφερά στο τραπέζι. Για την ιστορία, στο μαγαζί έχουν υπάρξει θαμώνες τόσο αστέρες του αθλητισμού (όπως φαίνεται από τα πολλά ποδοσφαιρικά και μπασκετικά memorabilia) αλλά και επιφανείς καλλιτεχνικές προσωπικότητες όπως ο Λευτέρης Παπαδόπουλος και, ακόμα πιο πίσω, ο Τσιτσάνης και η Σωτηρία Μπέλλου. Οι τελευταίοι είχαν όχι μόνο δικό τους τραπέζι αλλά και δικό του κλειδί για να μπαίνουν το ξημέρωμα, όταν τελείωναν τη δουλειά στο κοντινό «Χάραμα», και να σερβίρονται φαγητό από τις κατσαρόλες, σαν στο σπίτι τους. Γ.Π.
Ανακρέοντος 2, Καισαριανή, Τ/ 210-72.48.441
Λελούδας: στο οινομαγειρείο του Βοτανικού για το «πιάτο του φτωχού»
Πιάτο του φτωχού το λένε στον Λελούδα: πατάτες γλυκές, τηγανισμένες στην εντέλεια, με σάλτσα κιμά από πάνω και μπόλικη τριμμένη, ξερή μυζήθρα. Είναι φαΐ απλό αλλά και μερακλίδικο (με συνταγή από τη Μικρασιάτισσα γιαγιά της αείμνηστης μαγείρισσας του Λελούδα, Άννας Βούρου) και ένας επιπλέον λόγος να έρθει κανείς στο παμπάλαιο οινομαγειρείο του Βοτανικού που μείνει απείραχτο σχεδόν από το 1928, σε αυτό τον άδειο παράδρομο της Πέτρου Ράλλη. Εδώ έχουν και τον καλύτερο τηγανητό μπακαλιάρο της Αθήνας με σκορδαλιά που «τσιμπάει», κεφτεδάκια φίνα, με φρεσκοαλεσμένο κιμά και μπόλικα μυρωδικά και, ανάλογα τη μέρα, ζυγούρι κοκκινιστό, βραστό κρέας και άλλα κλασικά και δωρικά. Γ.Π.
Σαλαμινίας 8-10, Βοτανικός, Αθήνα, Τ/ 210-34.64.167
Στου Κουτρούλη για γαρδουμπάκια δίπλα στο τζάκι
Μια φωτισμένη είσοδος στο υπόγειο μιας πολυκατοικίας και τίποτα άλλο. Καμία ταμπέλα ή ένδειξη ότι από μέσα το μαγαζί είναι γεμάτο με καλοφαγάδες που ευχαριστιούνται λιχουδιές δίπλα στο αναμμένο τζάκι. Τα υφαντά που κρέμονται στους τοίχους, τα χαλιά στο δάπεδο, η open kitchen παλαιάς κοπής και το ευγενικό προσωπικό φτιάχνουν και αυτά την ατμόσφαιρα ενώ το «γλυκό» δένει όταν έρχονται στο τραπέζι και τα σούπερ τρυφερά μπριζολάκια, οι λαχανοντολμάδες και ειδικά και εκείνα τα γαρδουμπάκια με τη ντοματένια, κρεμμυδάτη σάλτσα -έμπειρος μεζές, για πολλές βούτες. Γ.Π.
Βαρίκα 8, Αμπελόκηποι, T/210-69.13.542
Στο υπόγειο του Μαραθωνίτη για παϊδάκια προβατίνας
Κατεβαίνεις πέντε σκαλιά και βρίσκεσαι πενήντα χρόνια πίσω. Το κουτούκι του Μαραθωνίτη, αυθεντικό, με μερακλήδες μάγειρες και ψήστες που ξέρουν τι κάνουν, είναι προορισμός για αρνίσια παϊδάκια στα κάρβουνα. Αν είστε φαν του είδους αναζητήστε οπωσδήποτε και τα πρόβεια παϊδάκια από κρέατα Αιτωλοακαρνανίας και ορεινής Κορινθίας. Από τα «γύρω γύρω» δοκιμάστε πικάντικη τυροκαυτερή, παστουρμαδόπιτα, γίγαντες και πιπεράτη κρητική γραβιέρα. Συχνά φιλοξενούν και μουσικούς που παίζουν ρεμπέτικα και παλιά λαϊκά στήνοντας γλέντι στο υπόγειο του Μετς. Γ.Π.
Βίνκελμαν 3, Μετς, Τ/210-70.17.404
Ζωοδόχος Πηγή: Στα Καμίνια για το πιο μερακλίδικο «λιβανέζικο»
Το άνοιξαν ως οινοπαντοπωλείο ο Κώστας και ο Γρηγόρης Λάμπρου πριν από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το είδαν να σωριάζεται σε έναν βομβαρδισμό, το έφτιαξαν πάλι και το αφιέρωσαν στην Παναγία Ζωοδόχο Πηγή, τον ναό της περιοχής. Τότε πουλούσαν δικό τους κρασί και έβγαζαν μεζέ, που έφτιαχνε η κυρα-Μαρία, γυναίκα του Κώστα. Στο οινομαγειρείον που ανοίγει το βραδάκι μετά τις 8 απολαμβάνουμε βραδιές θαλπωρής στο ζεστό και ατμοσφαιρικό εσωτερικό όταν έχει κρύο. Τρώμε καλομαγειρεμένα σπιτικά φαγητά και, κυρίως, μεζέδες. Αν πάτε, να δοκιμάσετε οπωσδήποτε τους λαχανοντολμάδες και το «λιβανέζικο», που είναι ένας πολύ νόστιμος μεζές: πιτάκια αραβικά γεμισμένα με μπαχαράτο κιμά, σερβιρισμένα με φρέσκια ντομάτα, γιαούρτι και μαϊντανό. Από τα ψητά αξίζει το κεμπάπ, γευστικό και κάπως πιο ελαφρύ από ό,τι σε άλλα μαγαζιά. Και το συκώτι είναι πολύ μαλακό. Σχεδόν λιώνει στο στόμα και συνοδεύεται με μια πορτοκαλένια σάλτσα μουστάρδας. Μ.Π.
Κατσούλη 77, Καμίνια, Τ/210-48.14.438
Το στέκι του Αντώνη: Για παϊδάκι κομψοτέχνημα
Σαν να μπαίνουμε στο σπίτι τους νιώθουμε στο κουτούκι του Αντώνη. Από την πρώτη στιγμή. Τη ζεστασιά και την αμεσότητα με την οποία μας καλωσορίζουν δύσκολα τη βρίσκεις σε αντίστοιχα μαγαζιά. Καθόμαστε στο τραπέζι και χαζεύουμε την απίστευτη διακόσμηση: παλιά ενθύμια, έπιπλα-αντίκες, ιδιαίτερα αναμνηστικά και οικογενειακά κειμήλια. Αφού έχει χορτάσει το μάτι, έρχεται το φαγητό. Εδώ σερβίρουν παϊδάκι γάλακτος από τη Λέσβο, τόσο λεπτοκομμένο και τέλεια ψημένο που δύσκολα συγκρίνεται με κάποιο άλλο στην Αθήνα. Έχουν και σαλάχι στο τηγάνι, μπακαλιάρο σκορδαλιά που υπάρχει όλο τον χρόνο, κοκορετσάκι που φτιάχνουν μόνοι τους αλλά και ζουμερούς αφράτους ντοματοκεφτέδες, πικάντικη ολόφρεσκη τυροκαυτερή και κεφτεδάκια σαν αφρός. Μ.Π.
Αργυροκάστρου 26, Κοκκινιά, Τ/210-49.24.338
Καλύβας Κουκάκι: Εδώ οι σούβλες κάνουν πάρτι
Δεν το λες κλασική ταβέρνα, πιο εύκολα το βάζεις στην κατηγορία σουβλατζίδικο, αλλά δεν έχει σημασία γιατί στον Καλύβα όλοι πάνε για τις σούβλες που μπαίνουν και σε τυλιχτό! Βρίσκεται σε προνομιακό σημείο στο Κουκάκι, στον πεζόδρομο Γεωργίου Ολυμπίου και μαζεύει από νεαρόκοσμο, φοιτητές, τουρίστες μέχρι τον απλό κόσμο της γειτονιάς που είναι και οι πιο πιστοί πελάτες. Οι σούβλες με το κοκορέτσι, το κοντοσούβλι και το φρυγαδέλι αργοψήνονται πάνω από τα κάρβουνα. Πρέπει να είσαι μερακλής για να εκτιμήσεις το τυλιχτό με κρέας σούβλας του Καλύβα, η γεύση του είναι έντονη και παραδοσιακή. Όλα τα κρέατα ψήνονται μόνο με κάρβουνο και μπρικέτα (διατηρεί το κάρβουνο αναμμένο για περισσότερη ώρα). Ετοιμάζουν τις σούβλες καθημερινά και ό,τι μείνει, αν μείνει, το πετάνε. Μ.Π.
Γεωργίου Ολυμπίου 12, Κουκάκι, Τ/210-92.31.257
Μαγγίνας: Για κοκορέτσι σαρακατσάνικο
Αυτην την ταβέρνα την άνοιξε το 1948 ο Γιώργος Μαγγίνας, τη συνέχισε ο γιος του Στέλιος και τώρα την «τρέχουν» τα παιδιά του, Γιώργος, Χρήστος και Αφροδίτη υπό την καθοδήγηση της μαμάς Ελένης. Η οικογένεια κρατάει από Σαρακατσάνους νομάδες που εγκαταστάθηκαν μόνιμα στα Μελίσσια το 1780 – το καλοκαίρι έμεναν εκεί και τον χειμώνα έφευγαν για τα Λεγραινά με το κοπάδι τους. Η στάνη υπάρχει μέχρι σήμερα στα 500 μέτρα από το μαγαζί. Φημίζονται ιδιαιτέρως για τις σούβλες τους και ειδικά για το κοκορέτσι – είναι συνταγή σαρακατσάνικη που έχουν διατηρήσει από γενιά σε γενιά. Το μυστικό της επιτυχίας τους είναι η πρώτη ύλη και η τεχνική του ψησίματος που έχουν κληρονομήσει από τους προγόνους τους. Μ.Π.
Πλατεία Εθν. Αντιστάσεως, Μελίσσια, Τ/210-80.46.143
Μπαρμπα Βασίλης: κοκορέτσι, παϊδάκι και must τηγανόψωμο
Εξήντα λεπτά από το κέντρο της Αθήνας, στο Μικροχώρι Καπανδριτίου, μια ταβέρνα-όνειρο. Την άνοιξε το 1965 ο μπαρμπα-Βασίλης (ο οποίος δεν ζει πια) και η γυναίκα του, κα Κατίνα, μια καταπληκτική χρυσοχέρα Ρεθυμνιώτισσα. Με τη δουλειά και τα μαγειρέματά τους, αναστήσανε τις πέτρες κι αυτό που ξεκίνησε από μπακαλοταβέρνα και ταπεινός καφενές για τους χωριανούς και τους κυνηγούς και μανιταροσυλλέκτες που περνούσαν από εκεί, μεγάλωσε και εξελίχθηκε σε εξοχική ταβέρνα-ψησταριά, που διευθύνει πια ο γιος τους, Δημήτρης Μαντάς. Το αρνίσιο παϊδάκι και το παϊδάκι κοτόπουλου είναι υποδειγματικά, ζουμερά και καλοψημένα. Τζατζίκι και τυροκαυτερή τα φτιάχνουν οι ίδιοι, τα χόρτα τους είναι βρασμένα σωστά, το κοκορέτσι έξοχο, η χοιρινή ζουμερή. Πολύ καλή και η συκωταριά στο τηγάνι και must το τηγανόψωμο με φέτα που έρχεται φουσκωμένο σαν μπαλόνι στο πιάτο, κατευθείαν από το τηγάνι. Όταν το κόβεις, διαπιστώνεις πόσο λεπτό είναι, χωρίς ίχνος λαδίλας και με μπόλικη φέτα από παραγωγό των Καλαβρύτων στο εσωτερικό του. Χ.Τ.
Πλατεία Μικροχωρίου, Καπανδρίτι, Τ/22950-56.025
Στη Βλάχικη Γάστρα για κρέας-λουκούμι
Η σπεσιαλιτέ της ταβέρνας είναι η σαρακατσάνικη γάστρα με αρνάκι, κατσικάκι και πρόβατο-λουκούμι αρκεί να κάνετε την κράτησή σας από την προηγούμενη ή από νωρίς το πρωί. Η ταβέρνα σερβίρει αρνίσια παϊδάκια γάλακτος έξοχα ψημένα στα κάρβουνα, από τον Πέτρο Γούλα και τον γαμπρό του Ξένο, μαζί με μπιφτέκια-αφρό, λουκάνικα χωριάτικα αγραφιώτικα, μπριζόλες μοσχαρίσιες και χοιρινές. Μην χάσετε σε καμία περίπτωση το κοκορέτσι, ένα από τα καλύτερα που έχουμε δοκιμάσει ποτέ, αλλά και το κοντοσούβλι και το σπληνάντερο, μαστόρικα ψημένα. Θαυμάσια η χειροποίητη τυρόπιτα, το ταλαγάνι, το τυρί σαγανάκι, το σπιτικό τζατζίκι, τα τηγανητά κολοκυθάκια και οι χερίσιες τηγανητές πατάτες.
Κολοκοτρώνη 14, Ροδόπολη, Τ/210-62.10.165
Στον Βασιλάκο (σχεδόν) όλα είναι ιδιοπαραγόμενα
Ταβέρνα-κατηγορία από μόνη της, με σχεδόν τα πάντα ιδιοπαραγόμενα, αφού ο ιδιοκτήτης, Βαγγέλης Βασιλάκος με την υπόλοιπη φαμίλια του, καλλιεργούν στάρια από παλιές ντόπιες ποικιλίες, εκτρέφουν αιγοπρόβατα, παράγουν κτηνοτροφικά και γαλακτοκομικά προϊόντα και καλλιεργούν μποστάνια. Από αυτά τα θαυμαστά προϊόντα προέρχονται οι έξοχοι μεζέδες της ταβέρνας τους. Σημειώστε: παϊδάκια αρνίσια και προβατίνας, μπριζόλες μοσχαρίσιες και χοιρινές χορταστικών διαστάσεων, λουκάνικα χοιρινά και καταπληκτικά προβατίνας, μοσχαρίσιο συκώτι και μπιφτέκια, όλα στα κάρβουνα. Στη σούβλα μπαίνει αρνάκι, κοντοσούβλι και κοκορέτσι. Με τα στάρια τους φτιάχνουν γιγάντια καρβέλια ψωμί και τα σερβίρουν σε φέτες-θεριά, με λαδορίγανη. Η φέτα, το πλούσιο τζατζίκι και η τυροκαυτερή εννοείται πως είναι δικής τους παραγωγής, το ίδιο και το τυρόψωμο και οι πατάτες καλοτηγανισμένες, κομμένες στο χέρι και σερβιρισμένες σε μεγάλες πιατέλες. Το κρασί επίσης δικής τους παραγωγής και μαζί με τα άλευρα μπορείτε να τα αγοράσετε φεύγοντας. Μην αμελήσετε να παραγγείλετε και άγριους, μαζεμένους ζωχούς για σαλατικό. Κάνετε εγκαίρως την κράτησή σας.
Ειρήνης 4, Πολυδένδρι (Μάζι), Τ/22950-52.317
